Ζοζέ Σαραμάγκου, Πορτογάλος συγγραφέας εν ζωή (;), ενενηντάχρονος.
« Εχουν περάσει σχεδόν είκοσι χρόνια μετά το «Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» (μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Καστανιώτη»), το οποίο και αυτό είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις και μάλιστα η πορτογαλική κυβέρνηση είχε ασκήσει βέτο προκειμένου να ακυρωθεί η υποψηφιότητα του συγγραφέα για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Τότε ο Πορτογάλος νομπελίστας είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τη χώρα του και να εγκατασταθεί μόνιμα στο ισπανικό νησί Λανθαρότε, «στη μέση του Ατλαντικού και 100 χιλιόμετρα από την αφρικανική ακτή», όπου ζει με τη γυναίκα και μεταφράστριά του, Πιλάρ ντελ Ρίο..»
Ελευθεροτυπία 4 Νοεμβρίου Τετάρτη 2009
Από τα πολλά έργα του παραθέτω τα κατά τη σειρά ανάγνωσής μου:
- Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο. Πασίγνωστο έργο: η μεγάλη ρήξη με τον Καθολικισμό και το Χριστιανισμό.
- Περί τυφλότητος: επιδημία τύφλωσης ενσκήπτει σε μια μεγάλη πόλη (της Πορτογαλίας). Ανίχνευση της ψυχολογίας και των συμπεριφορών των ανθρώπων.
Παράλληλη ανάγνωση: Θουκυδίδης, Β, 53 :
«Αλλά η λοιμική προκάλεσε και πολλά άλλα κακά που πρώτη φορά αναφάνηκαν στην πολιτεία, γιατί ο καθένας τολμούσε πιο φανερά, τώρα, να κάνει πράγματα που πριν τα έκανε κρυφά και τούτο επειδή έβλεπαν πόσο απότομη είναι η μεταβολή της τύχης του ανθρώπου. Πλούσιοι πέθαιναν ξαφνικά και φτωχοί που δεν είχαν τίποτα ποτέ, τους κληρονομούσαν κι έπαιρναν αμέσως όλη τους την περιουσία. Έτσι, οι περισσότεροι βλέποντας πόσο εφήμερος είναι ο πλούτος και αβέβαιη η ζωή, βιάζονταν να ξοδέψουν τα χρήματά τους και να χαρούν. Κανείς δεν ήταν πια πρόθυμος να υποβληθεί σε οποιοδήποτε κόπο για κάτι που άλλοτε θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο και τούτο επειδή σκεπτόταν ότι είναι πιθανό να πεθάνει προτού τελειώσει εκείνο για το οποίο θα κοπίαζε. Η ευχαρίστηση της στιγμής και το άμεσο κέρδος κατάντησε να θεωρείται και καλό και χρήσιμο. Ούτε ο φόβος των θεών ούτε οι νόμοι των ανθρώπων τους συγκρατούσαν. Επειδή έβλεπαν ότι όλοι πέθαιναν χωρίς διάκριση, δεν είχαν πια την αίσθηση του τι ήταν ευσέβεια και τι δεν ήταν και κανείς δεν πίστευε πως θα γλυτώσει από την αρρώστια για να δώσει λόγο και να τιμωρηθεί για τις άδικες πράξεις του. Όλοι θεωρούσαν ότι η τιμωρία, που κρεμόταν κιόλας πάνω από το κεφάλι τους, ήταν πολύ βαρύτερη από κάθε άλλην κι έπρεπε, προτού την υποστούν να χαρούν κάπως τη ζωή»
Μετάφραση Α. Βλάχου
- Περί φωτίσεως : ανατομία του πολιτικού: οι πολίτες μιας πόλης στις εκλογές ψηφίζουν χωρίς καμιά συνεννόηση λευκό.
- Το χρονικό της πολιορκίας της Λισαβώνας: αρχίζει με μια συγκλονιστική αφήγηση για τον τυφλό ιμάμη: τα ορατά, τα αόρατα και τα ακουστά.
Ελευθεροτυπία 4 Νοεμβρίου Τετάρτη 2009 :
«Αν και άθεος -ομολογεί ο Πορτογάλος συγγραφέας- δεν έχω καταφέρει να ξεφύγω από τις χριστιανικές αξίες και παραδέχομαι πως δεν είμαι απόλυτα άθεος. Ο μόνος που μπορεί να ισχυριστεί κάτι τέτοιο είναι κάποιος που θα ζήσει σε μια κοινωνία στην οποία δεν έχει εισχωρήσει η έννοια του Θεού». Ο Σαραμάγκου δεν θεωρεί αυτό το βιβλίο την οριστική επίλυση των διαφορών του με τον Θεό: «Δεν έχω τελειώσει μαζί του, αλλά έχω τελειώσει με τους ανθρώπους που τον επινόησαν. Ο Θεός, ο δαίμονας, το καλό, το κακό, όλα αυτά βρίσκονται στα κεφάλια μας και όχι στον ουρανό ή στην κόλαση, που και αυτά έχουμε επινοήσει. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως επινοώντας τον Θεό, αμέσως σκλαβωθήκαμε σ' αυτόν».
Μια υπερήφανη και γενναία φωνή ενός ανθρώπου ενενήντα ετών, για την ακρίβεια 88. Μάλλον θα υπάρχουν και άλλοι ανώνυμοι με τις ίδιες πεποιθήσεις.
« Εχουν περάσει σχεδόν είκοσι χρόνια μετά το «Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» (μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Καστανιώτη»), το οποίο και αυτό είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις και μάλιστα η πορτογαλική κυβέρνηση είχε ασκήσει βέτο προκειμένου να ακυρωθεί η υποψηφιότητα του συγγραφέα για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Τότε ο Πορτογάλος νομπελίστας είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τη χώρα του και να εγκατασταθεί μόνιμα στο ισπανικό νησί Λανθαρότε, «στη μέση του Ατλαντικού και 100 χιλιόμετρα από την αφρικανική ακτή», όπου ζει με τη γυναίκα και μεταφράστριά του, Πιλάρ ντελ Ρίο..»
Ελευθεροτυπία 4 Νοεμβρίου Τετάρτη 2009
Από τα πολλά έργα του παραθέτω τα κατά τη σειρά ανάγνωσής μου:
- Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο. Πασίγνωστο έργο: η μεγάλη ρήξη με τον Καθολικισμό και το Χριστιανισμό.
- Περί τυφλότητος: επιδημία τύφλωσης ενσκήπτει σε μια μεγάλη πόλη (της Πορτογαλίας). Ανίχνευση της ψυχολογίας και των συμπεριφορών των ανθρώπων.
Παράλληλη ανάγνωση: Θουκυδίδης, Β, 53 :
«Αλλά η λοιμική προκάλεσε και πολλά άλλα κακά που πρώτη φορά αναφάνηκαν στην πολιτεία, γιατί ο καθένας τολμούσε πιο φανερά, τώρα, να κάνει πράγματα που πριν τα έκανε κρυφά και τούτο επειδή έβλεπαν πόσο απότομη είναι η μεταβολή της τύχης του ανθρώπου. Πλούσιοι πέθαιναν ξαφνικά και φτωχοί που δεν είχαν τίποτα ποτέ, τους κληρονομούσαν κι έπαιρναν αμέσως όλη τους την περιουσία. Έτσι, οι περισσότεροι βλέποντας πόσο εφήμερος είναι ο πλούτος και αβέβαιη η ζωή, βιάζονταν να ξοδέψουν τα χρήματά τους και να χαρούν. Κανείς δεν ήταν πια πρόθυμος να υποβληθεί σε οποιοδήποτε κόπο για κάτι που άλλοτε θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο και τούτο επειδή σκεπτόταν ότι είναι πιθανό να πεθάνει προτού τελειώσει εκείνο για το οποίο θα κοπίαζε. Η ευχαρίστηση της στιγμής και το άμεσο κέρδος κατάντησε να θεωρείται και καλό και χρήσιμο. Ούτε ο φόβος των θεών ούτε οι νόμοι των ανθρώπων τους συγκρατούσαν. Επειδή έβλεπαν ότι όλοι πέθαιναν χωρίς διάκριση, δεν είχαν πια την αίσθηση του τι ήταν ευσέβεια και τι δεν ήταν και κανείς δεν πίστευε πως θα γλυτώσει από την αρρώστια για να δώσει λόγο και να τιμωρηθεί για τις άδικες πράξεις του. Όλοι θεωρούσαν ότι η τιμωρία, που κρεμόταν κιόλας πάνω από το κεφάλι τους, ήταν πολύ βαρύτερη από κάθε άλλην κι έπρεπε, προτού την υποστούν να χαρούν κάπως τη ζωή»
Μετάφραση Α. Βλάχου
- Περί φωτίσεως : ανατομία του πολιτικού: οι πολίτες μιας πόλης στις εκλογές ψηφίζουν χωρίς καμιά συνεννόηση λευκό.
- Το χρονικό της πολιορκίας της Λισαβώνας: αρχίζει με μια συγκλονιστική αφήγηση για τον τυφλό ιμάμη: τα ορατά, τα αόρατα και τα ακουστά.
Ελευθεροτυπία 4 Νοεμβρίου Τετάρτη 2009 :
«Αν και άθεος -ομολογεί ο Πορτογάλος συγγραφέας- δεν έχω καταφέρει να ξεφύγω από τις χριστιανικές αξίες και παραδέχομαι πως δεν είμαι απόλυτα άθεος. Ο μόνος που μπορεί να ισχυριστεί κάτι τέτοιο είναι κάποιος που θα ζήσει σε μια κοινωνία στην οποία δεν έχει εισχωρήσει η έννοια του Θεού». Ο Σαραμάγκου δεν θεωρεί αυτό το βιβλίο την οριστική επίλυση των διαφορών του με τον Θεό: «Δεν έχω τελειώσει μαζί του, αλλά έχω τελειώσει με τους ανθρώπους που τον επινόησαν. Ο Θεός, ο δαίμονας, το καλό, το κακό, όλα αυτά βρίσκονται στα κεφάλια μας και όχι στον ουρανό ή στην κόλαση, που και αυτά έχουμε επινοήσει. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως επινοώντας τον Θεό, αμέσως σκλαβωθήκαμε σ' αυτόν».
Μια υπερήφανη και γενναία φωνή ενός ανθρώπου ενενήντα ετών, για την ακρίβεια 88. Μάλλον θα υπάρχουν και άλλοι ανώνυμοι με τις ίδιες πεποιθήσεις.
-------------------------------
λίγο καιρό μετά την ανάρτηση, αφιέρωση ήρθε η τελική πράξη:
"Η σορός του Σαραμάγκου, που πέθανε από λευχαιμία, θα αποτεφρωθεί στη Λισαβόνα και μέρος από την τέφρα θα σκορπιστεί στη γενέτειρά του, το χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας. Η υπόλοιπη θα ταφεί κάτω από μια ελιά στον κήπο του σπιτιού του, σύμφωνα με πηγές της οικογένειάς του". από εφημερίδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου